BEZPIECZNE
PRZECHOWYWANIE
posiłków przygotowanych dla niemowląt
Rozszerzanie diety niemowląt karmionych piersią
NIEMOWLĘTA – ZNACZENIE BEZPIECZNEJ KUCHNI
Podstawowe zasady higieny są najważniejszym elementem bezpiecznej kuchni
Niemowlęta i małe dzieci są wyjątkową grupą, szczególnie podatną na zagrożenia skażenia żywności bakteriami chorobotwórczymi, dlatego ich pożywienie musi być przygotowywane i przechowywane ze szczególnym uwzględnieniem zasad higieny i bezpieczeństwa.
Znacznie mniejsza masa ciała niemowlęcia niż dorosłych powoduje, że ta sama dawka bakterii chorobotwórczych staje się dla ich organizmu wielokrotnie bardziej niebezpieczna.
TO JEST WAŻNE!
Takie sytuacje, jak prawidłowo umyty surowiec, utrzymywanie higieny blatu kuchennego, ochrona przez insektami, dogotowanie dania, czy wreszcie oddzielna deska do surowego mięsa, to tylko niektóre z podstawowych zasad bezpiecznej kuchni . Jeśli chcesz poznać najczęstsze przyczyny zatruć pokarmowych niemowląt, to zapraszamy do treści TUTAJ. A jeśli znasz temat, a chcesz tylko zerknąć na grafikę, to zajrzyj tutaj.
Pamiętaj! Największy wzrost i rozwój mikroflory patogennej obserwuje się w zasięgu tzw. “niebezpiecznych temperatur”, czyli temperaturze 5°C – 60°C. Dlatego należy unikać zbyt długiego utrzymywania potraw w tym przedziale temperaturowym [2].
BEZPIECZNY CZAS PRZECHOWYWANIA POSIŁKU,
czyli krótko o wszystkim
TEMPERATURA OTOCZENIA
16-25°C
1,5 do 2 h
LODÓWKA
do 4°C
do 48 h
ZAMRAŻARKA
< -18°C
3 – 12 m-cy
PO ROZMROŻENIU
zależnie od sposobu rozmrożenia
2 h lub 24 h*
* Produkty rozmrażane w lodówce, po ich całkowitym rozmrożeniu mogą w niej (nieprzerwanie) przebywać około 24 godzin, a w temperaturze otoczenia około 2 godzin.
Wszystkie wskazówki zawarte na tej stronie są jedynie ogólnymi zaleceniami. Bezpieczeństwo żywności zależy od wielu złożonych czynników, m.in. od zachowania higieny podczas całego cyklu przygotowywania i przechowywania posiłku.
ZASADY BEZPIECZNEGO PRZECHOWYWANIA POSIŁKU
W TEMPERATURZE OTOCZENIA
Drogi Rodzicu, jeśli przygotowałeś posiłek, a niemowlę odwraca główkę, i nie wykazuje nim zainteresowania, nie musisz się martwić. Danie możesz przetrzymać w temperaturze pokojowej. Być może z doświadczenia wiesz, że apetyt za chwilę powróci. W takim przypadku wkładanie miseczki z potrawą do lodówki jest zbędne. Oczywiście wszystko pod warunkiem zachowania zasad higieny, czasu i temperatury, o czym piszemy niżej.
HIGIENA PRZYGOTOWANIA POSIŁKU
Zachowanie podstawowych zasad bezpiecznego przygotowania posiłku są fundamentalnym warunkiem zdrowia dziecka / konsumenta -> o tym piszemy tutaj.
TEMPERATURA
Sprawdź, czy w domu nie panuje upał. Wysoka temperatura sprzyja procesom psucia się żywności. W pomieszczeniu powinno być do 25°C.
CZAS
Posiłek przechowywany w temperaturze otoczenia uznaje się za bezpieczny, jeśli zostanie spożyty w ciągu 2 godzin [2]. Potem niestety nie pozostaje nic innego, jak wrzucenie zupki purée do rodzinnej zupy lub sosu i po zagotowaniu potraktowania go, jako zagęstnika potrawy dla rodziców.
PRZECHOWYWANIE POSIŁKU W LODÓWCE
Zdarza się, że posiłek dla niemowlęcia przygotowujemy wcześniej niż pora, w której chcemy podać go do spożycia. Wtedy danie należy przechować w lodówce. Warto wiedzieć o kilku ważnych sprawach.
PO PIERWSZE NIE ZWLEKAJ
Postaraj się, żeby posiłek (przygotowany zgodnie z zasadami bezpiecznej kuchni), jak najszybciej trafił do lodówki, nie później niż po 60-90 minutach od jego przygotowania. Zanim danie włożysz do lodówki, musisz je wystudzić. Zrób to szybko.
BEZPIECZNA TEMPERATURA I CZAS PRZECHOWYWANIA
Stała temperatura do 4°C i opisane poniżej warunki zapewnią bezpieczeństwo mikrobiologiczne przygotowanej potrawie na około 48 godzin.
DBAJ O STERYLNOŚĆ POSIŁKU
Pamiętaj, aby łyżeczka z buzi Twojego dziecka (lub Twojej) nie trafiła do posiłku, który chcesz przechować. Bakterie z jamy ustnej mogą niekorzystnie wpłynąć na trwałość dania.
Jeśli przewidziałaś część dania na TERAZ, to przełóż do miseczki tylko odpowiednią porcją posiłku. Uchronisz w ten sposób całe danie przed kontaktem ze śliną dziecka.
PRODUKT PRZECHOWUJ W ODPOWIEDNIM NACZYNIU I MIEJSCU
Ważnym jest, żeby danie przechować w odpowiednim naczyniu (szklane, porcelanowe, lub inne wykonane z materiałów niezawierających BPA i przeznaczonych do żywności). Pojemnik powinien być zamknięty i umieszczony w najzimniejszej części lodówki, czyli na najniższej półce, tuż nad częścią przeznaczoną na przechowywanie warzyw (na powyższej grafice półka oznaczona nr 3). Istotne jest też, żeby temperatura nie ulegała wahaniom. Danie połóż głęboko na półce. Staraj się nie otwierać na dłuższy czas, niż to konieczne, lodówki.
JEŚLI MASZ TAKĄ MOŻLIWOŚĆ, ZAGOTUJ POSIŁEK.
Wystarczy, że danie w ciągu 2 minut będzie poddane temperaturze około 70°C. Taka temperatura, i taki czas wystarczają, żeby zagwarantować bezpieczeństwo mikrobiologiczne.
PRZYGOTOWANA PYZA DROŻDŻOWA, KAWAŁECZKI GOTOWANEGO MIĘSA, ŁOSOSIA, JAJKA
to dania, które trudno zagotować.
Jeśli przestrzegałaś bardzo rygorystycznie wszystkich zasad higieny przyrządzania posiłku, możesz te produkty podać dziecku bezpośrednio z lodówki, lub po lekkim podgrzaniu. Doskonale sprawdzi się tu podgrzanie na parze, lub od czasu do czasu przy użyciu kuchenki mikrofalowej. Korzystając z jej funkcji należy pamiętać, że typowym dla mikrofal jest miejscowy, nierównomierny wzrost temperatury. Dlatego ważne jest, aby przed podaniem dokładnie sprawdzić temperaturę produktu (ochrona przed poparzeniem).
BEZPIECZNY CZAS DLA POSIŁKU, KTÓRY OPUŚCIŁ LODÓWKĘ.
Posiłki wyciągnięte z lodówki mogą przebywać w temperaturze otoczenia około 1,5 do 2 godzin.
Po tym czasie nie nadają się już do spożycia przez niemowlęta. Nie powinny też ponownie trafić do chłodziarki.
Możesz je spożytkować jako dodatek do własnych dań, poddając cały posiłek temperaturze ok. 70°C (minimum 2 minuty).
CZY WIESZ, że mleko kobiece nie nadaje się do odgrzewania? Podajemy je bezpośrednio z lodówki, po lekkim podgrzaniu .
PRZECHOWYWANIE POSIŁKU W ZAMRAŻARCE
JAKOŚĆ PRODUKTU PRZEZNACZONEGO DO MROŻENIA
Jeśli mrozisz warzywa, owoce i inne produkty pamiętaj, żeby były one doskonałej jakości. Dokładnie je umyj. Sprawdź, czy nie ma na nich oznak nadpsucia. Pamiętaj, że zamrożenie nie niszczy pleśni, ani wielu innych mikroorganizmów. Włóż produkt do zamrażarki jak najszybciej po właściwym przygotowaniu.
ZADBAJ O ODPOWIEDNIE POJEMNIKI I ICH ZAPEŁNIENIE
- Upewnij się, że pojemniki, które posiadasz, przeznaczone są do mrożenia żywności i wykonane są z materiałów niezawierających BPA. Więcej o tym piszemy TUTAJ
- Przechowuj produkty / posiłki w niewielkich porcjach. Szybciej i łatwiej rozmrozisz małą porcję, poza tym dostosujesz ją do potrzeb.
- Nie napełniaj torebek/pojemników powyżej trzech czwartych objętości. Dotyczy to gotowych posiłków. Zazwyczaj dania są w większości złożone z wody, która zwiększa swoją objętość w wyniku mrożenia.
NIEZMIENNA TEMPERATURA < -18°C JEST BEZWZGLĘDNĄ KONIECZNOŚCIĄ
Przechowuj mrożonki w tylnej części zamrażarki, gdzie wahania temperatury są najmniejsze. Nie stawiaj ich w pobliżu ścian samorozmrażającej się zamrażarki.
BEZPIECZNY CZAS PRZECHOWYWANIA [3]:
Przestrzegaj bezpiecznego czasu przechowywania produktów mrożonych.
- wołowina do 12 miesięcy;
- wieprzowina do ośmiu miesięcy;
- cielęcina do czterech miesięcy (pieczona nawet do ośmiu);
- chude ryby do ośmiu miesięcy;
- tłuste ryby do czterech miesięcy;
- pieczywo przez wiele miesięcy.
PAMIĘTAJ! NIE WOLNO PONOWNIE ZAMRAŻAĆ RAZ ROZMROŻONEJ ŻYWNOŚCI!
Podczas mrożenia niektóre z mikroorganizmów przechodzą w stan „uśpienia” lub wytwarzają przetrwalniki. Po rozmnożeniu uaktywniają się one i zaczynają niezwykle intensywnie rozmnażać się [4].
1. NAJLEPIEJ ROZMRAŻAĆ W LODÓWCE, chociaż..., ale o tym niżej
Kodeks żywnościowy zaleca rozmrażanie w lodówce. Dozwoloną metodą jest też rozmrażanie pod bieżącą wodą o temp. poniżej 21°C lub w mikrofali (pod warunkiem natychmiastowej obróbki cieplnej surowca).
2. ROZMROŹ DOKŁADNIE CAŁĄ PORCJĘ
Podczas rozmrażania, szczególnie surowców pochodzenia zwierzęcego bardzo ważnym jest, żeby również wnętrze porcji zostało całkowicie rozmrożone.
Daje to pewność, że podczas gotowania do każdego najmniejszego elementu porcji dotrze właściwa temperatura i będzie ona utrzymana w wystarczająco długim czasie (koniecznym do zdezaktywowania patogenów).
W PRZYPADKU POSIŁKÓW DLA NIEMOWLĄT
Porcja przewidziana dla niemowlęcia jest bardzo mała (15-20g), dlatego rozmrozi się w miarę szybko (trwa to około 1-1,5 godziny). Stąd dopuszczalne jest rozmrażanie w temp. pokojowej. Warunkiem jest, aby całkowite rozmrożenie nastąpiło w czasie nie dłuższym niż 2 godziny, a produkt przeznaczony był natychmiast po rozmrożeniu obróbce cieplnej.
Małe cząstki warzyw i owoców nie wymagają rozmrażania przed gotowaniem. Można wrzucić je bezpośrednio do gotowania (na parze lub w wodzie). Gotujemy do miękkości, najczęściej około 20-25 minut.
3. PO ROZMROŻENIU SZYBKO WYKORZYSTAJ PRODUKT
Ważnym jest, żeby mięso, warzywa i inne produkty jak najszybciej ugotować.
- Produkty rozmrażane w lodówce, po ich całkowitym rozmrożeniu mogą w niej (nieprzerwanie) przebywać około 24 godzin.
- Produkty rozmrażane w lodówce, po ich całkowitym rozmrożeniu mogą przebywać w temperaturze otoczenia około 2 godzin.
4. JEŚLI ROZMROZIŁAŚ GOTOWE DANIE, ZAGOTUJ JE.
UWAŻAJ NA WYCIEK!
Powstały po rozmrożeniu “wyciek”, jest nośnikiem wyjątkowo aktywnych bakterii. Należy zwrócić szczególną uwagę na to, żeby nie miał on styczności z pozostałą żywnością, szczególnie tą gotową do spożycia. Koniecznie wrzuć do zmywarki pojemnik, w którym rozmrażany był produkt.
Literatura:
- Halina Weker, Marta Barańska i wsp., Żywienie niemowląt i małych dzieci. Zasady postępowania w żywieniu zbiorowym, Warszawa, Instytut Matki i Dziecka, 2014
- Halina Turlejska i wsp, Dobra Praktyka Higieniczna i Produkcyjna (GHP), Dobra Praktyka Żywienia Zbiorowego(GCP) i system HACCP w zakładach żywienia zbiorowego, Zasady Racjonalnego Żywienia, ODDK, 2006, str.147-164
- Jak bezpiecznie przechowywać żywność, SGGW Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji, Zakład Higieny i Zarządzania Jakością Żywności, dr inż. Monika Trząskowska
- Procesy psucia się żywności, Platforma Edukacyjna Ministerstwa Edukacji i Nauki
- Dobra praktyka higieniczna i produkcyjna GHP/GMP,
- Przechowywanie mrożonej żywności – Klaudia Kałwa, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, Wydział nauk o Żywności i Biotechnologii Katedra Analizy i Oceny Jakości Żywności
- Bezpieczne rozmrażanie żywności – ulotka EFSA
- Państwowa Inspekcja Sanitarna – „Wybieraj bezpieczną żywność”, ulotka
ZAPRASZAMY CIĘ RÓWNIEŻ
DO INNYCH TREŚCI:
Adiel.pl jest platformą internetową, która umożliwia Użytkownikom skorzystanie z usług o charakterze medycznym świadczonych przez specjalistów w dziedzinie. Dzięki korzystaniu z adiel.pl Użytkownicy mogą uzyskać porady pozwalające na wprowadzenie i przestrzeganie zasad zbilansowanego i zdrowego odżywiania. Usługi świadczone przez nas nie zastępują konsultacji z lekarzem i właściwych badań diagnostycznych oraz nie mogą być traktowane jako podstawa do stosowania jakichkolwiek produktów leczniczych czy metod terapii i leczenia.