Rozszerzanie diety niemowląt karmionych piersią

Hanna Szajewska [1]

Piotr Socha [2]

Andrea Horvath [1]

Anna Rybak [3]

Bartłomiej M. Zalewski [1]

Magdalena Nehring-Gugulska [4]

Hanna Mojska [5]

Mieczysława Czerwionka-Szaflarska [6]

Danuta Gajewska [7]

Ewa Helwich [8]

Teresa Jackowska [9]

Janusz Książyk [10]

Ryszard Lauterbach [11]

Dorota Olczak-Kowalczyk [12]

Halina Weker [13]

[1]   Klinika Pediatrii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego

[2]   Klinika Gastroenterologii, Hepatologii, Zaburzeń Odżywiania i Pediatrii Instytutu „Pomnik – Centrum Zdrowia Dziecka” w Warszawie

[3]   Department of Gastroenterology, The Great Ormond Street Hospital, Londyn, Wielka Brytania

[4]   Centrum Nauki o Laktacji

[5]   Zakład Żywienia i Wartości Odżywczej Żywności Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – Państwowego Zakładu Higieny w Warszawie

[6]   Katedra i Klinika Pediatrii, Alergologii i Gastroenterologii Collegium Medicum w Bydgoszczy

[7]   Zakład Dietetyki Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie

[8]   Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka Instytutu Matki i Dziecka w Warszawie

[9]   Klinika Pediatrii Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego w Warszawie

[10] Klinika Pediatrii, Żywienia i Chorób Metabolicznych Instytutu „Pomnik – Centrum Zdrowia Dziecka” w Warszawie

[11]  Klinika Neonatologii Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Medicum w Krakowie

[12] Zakład Stomatologii Dziecięcej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego

[13] Zakład Żywienia Instytutu Matki i Dziecka w Warszawie

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO)

Amerykańska Akademia Pediatrii (AAP) 

Europejski Urząd do spraw Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) 

Europejskie Towarzystwo Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci (ESPGHAN)

Polskie Towarzystwo Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci (PTGHiŻDz) 

1. Szajewska H, Socha P, Horvath A i wsp. Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci. Stand Med Pediatr, styczeń 2021, t.18, 7-24
2. Halina Weker, Marta Barańska i wsp., 2014,  Żywienie niemowląt i małych dzieci, Instytut Matki i Dziecka, Warszawa
3. Szajewska H, Socha P, Horvath A i wsp. Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci. Stand Med Pediatr 2014;11:321-33
4. Szajewska H, Socha P, Horvath A i wsp. Karmienie piersią. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci. Stand Medyc. Pediatr 2016;13:9-14
5. Oblacińska A., Mikiel-Kostyra K., Jodkowska M., 2011, Profilaktyczna opieka zdrowotna nad dziećmi w wieku 0-5 lat. Rola i zadania lekarza oraz pielęgniarki podstawowej opieki zdrowotnej, Instytut Matki i Dziecka
6. www.neonatologia.edu.pl
7. EFSA NDA Panel (EFSA Panel on Dietetic Products, Nutrition and Allergies), 2014. Scientific Opinion on the essential composition of infant and follow-on formulae. EFSA J 2014;12:3760
8. Jarosz M., 2019, Normy żywienia dla populacji polskiej – nowelizacja. Instytut Żywienia i Żywności, Warszawa
9. www.who.int/nutrition/topics/complementary_feeding/en
10. Jarosz M. [red.] (2011), Zasady prawidłowego żywienia chorych w szpitalach, Instytut Żywności i Żywienia, Warszawa.
11. Szajewska H, Shamir R, Mearin L i wsp. Gluten Introduction and the Risk of Coeliac Disease: A Position Paper by the European Society for Pediatric Gastroenterology, Hepatology, and Nutrition. J Pediatr Gastroenterol Nutr 2016;62:507-513.
12. Szajewska H., Rybak A. [red.] (2013), Żywienie dzieci – wytyczne i stanowiska towarzystw naukowych 2006–2012, Standardy Medyczne, t. 10 – suplement 2, s. 5–60.
13. Weker H., Barańska M. (2011), Models of safe nutrition of children and adolescents as a basis for prevention of obesity, cz. 1, Medycyna Wieku Rozwojowego, t. 15, nr 3, s. 288–297.
14. Okręglicka K, Mojska H, Jarosz A i wsp. Skład kwasów tłuszczowych, w tym izomerów trans nienasyconych kwasów tłuszczowych w wybranych tłuszczach spożywczych dostępnych w Polsce. Żywienie Człowieka i Metabolizm 2017;44:1.
15. Weker H., Barańska M., Riahi A. i inni (2014), Wzory żywienia niemowląt i małych dzieci – badanie ogólnopolskie, Standardy Medyczne. Pediatria, t. 11, s. 225–230.EFSA NDA Panel (EFSA Panel on Dietetic Products, Nutrition and Allergies), 2014. Scientific Opinion on the essential composition of infant and follow-on formulae. EFSA J 2014;12:3760
16. Stolarczyk A, Szott K, Socha P. Ocena sposobu żywienia niemowląt w wieku 6 i 12 m.ż. w populacji polskiej w odniesieniu do zaleceń Schematu Żywienia Niemowląt z 2007 roku. Stand Med Pediatr 2012;9:545-551.
17. EFSA (European food Safety Authority), 2017. Dietary Reference Values for
    nutrients. Summary Report. EFSA supporting publication 2017:e15121.
18. Hanna Kunachowicz, Beata Przygoda, Irena Nadolna, Krystyna Iwanow, Tabele składu i wartości odżywczej żywności, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2019
19. Jarosz M. i wsp. 2020, Normy żywienia dla populacji polskiej i ich zastosowanie. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego-
    Państwowego zakładu Higieny, Warszawa