Rozszerzanie Diety
Niemowląt Karmionych Piersią
MIESIĄCE 11-ty i 12-ty
w 11-tym m.ż. niemowlę ma skończone 10 m-cy,
w 12-tym m.ż. ma za sobą 11 miesięcy
Wszystkie poniższe wskazówki są jedynie ogólnymi zaleceniami.
PLANY NA 11 i 12 m.ż.
- Przed nami próba wprowadzenia do menu struktury kasz, płatków owsianych i ziarna amarantusa.
- Wspólnie z Państwem ubogacimy menu niemowlęcia o
- Owies i
- Jęczmień
- Samodzielnie proponujemy włączyć w 12 m.ż. do menu dziecka najtrudniejsze produkty, czyli
- Paprykę i
- Soczewicę.
- A dla niemowląt, które zjadają już spore ilości zbóż, zaproponujemy kluseczki, pyzy i chlebek.
MENU na 11 i 12 m.ż.
Wiem, że to już jest nudne, ale pamiętajcie Drodzy Rodzice, że podane niżej ilości produktów, wielkości porcji są tylko średnią jaką zjada dziecko w danym wieku, są wartościami przybliżonymi, nienakazanymi obligatoryjnie w żadnej aktualnej literaturze.
Jeśli niemowlę wykazuje duży apetyt, należy zwiększyć w posiłku udział warzyw, mąki, ewentualnie owoców. Z kolei w przypadku odmowy spożycia posiłku, trzeba ponownie zaproponować go niemowlęciu w ciągu dnia pamiętając o zasadach bezpiecznego przechowywania dań (TUTAJ).
Średnia ilość PRODUKTÓW uzupełniających
Pomiędzy 11 a 12 m.ż. ilości produktów, na bazie których Rodzic przygotowuje posiłki jest bardzo różna. Uzależniona jest ona od masy ciała, wzrostu dziecka, aktualnej dynamiki rozwoju. Z dużym marginesem można przyjąć, że najczęściej wygląda to w ten sposób:
 | ok. 20-25 g mięsa /dobę |
 | ok. 100-200 g warzyw /dobę |
 | ok. 20-45 g zbóż /dobę |
 | ok. 70-200 g owoców /dobę |
 | ok. 40-50 g tłustej ryby /tydzień |
 | ok. 2-3 szt. /tydzień |
W 11. m.ż. niemowlęta najczęściej wciąż zjadają dwa posiłki oparte o produkty uzupełniające. Czasem dochodzi mała przekąska w postaci owocu lub warzywa.
W okolicach 12 m.ż. pojawia się najczęściej trzeci posiłek. Początkowo w formie dodatkowego warzywa, owocu i resztek z poprzednich posiłków. Potem przybiera postać pełnego posiłku, który powstaje z ok. 15-20g zbóż, warzyw lub owoców i dodatku ryby, bądź jaja lub też po prostu popity jest Mamowym Mleczkiem.
Jeden z nich przygotowany jest z ok. 20-25g mięsa oraz 100-130g warzyw;
Drugi najczęściej powstaje z około 15-20g mąki lub drobno zmielonego ziarna zbóż ugotowanych na wodzie oraz 70-100 g owoców.
Trzeci posiłek – początkowo w formie dodatkowego warzywa, owocu 
, a w okolicach 12.m.ż. przekąska przekształca się w konkretne danie.
Jajko oraz tłusta ryba do pewnego momentu są dodatkami np. do posiłku zbożowego, a pod koniec pierwszego roku życia wspólnie ze zbożami lub ziemniakami tworzą trzeci posiłek.
Wielkość porcji
Objętość posiłków uzależniona jest od sposobu ich przygotowania. Rzadka zupa będzie większym objętościowo daniem, niż zgniecione widelcem warzywa z mięsem (mimo, że do obu dań użyto tej samej ilości składników, a różny jest jedynie dodatek wody). Stąd w poszczególnych schematach operujemy ilością składników/produktów służących do przyrządzenia dań. W nauce Dietetyce określa się zapotrzebowanie na konkretne produkty spożywcze bez uwzględnienia dodatku wody do przyrządzenia dania.
Z dużym przybliżeniem można określić wielkość posiłków w ten sposób:
- W 11. m.ż. najczęściej niemowlęta zjadają dwa posiłki o gramaturze około 180g + ok. 40-50g przekąska. W sumie około 400g posiłków uzupełniających.
- W 12 m.ż. niemowlęta najczęściej zjadają nieco większe porcje. Dwa posiłki osiągają średnio około 200-220g + ok. 40-100g przekąska, lub 3 posiłki o wadze około 180g. W sumie około 500-550g posiłków uzupełniających.
MLEKO
Wciąż niewątpliwie największy udział w menu niemowlęcia ma Mamowe Mleko. Niemowlę wypija go około 700-750ml, przyjmuje się, że jest to około 8 karmień piersią.
Które zboża glutenowe są wartościowe
Wiecie zapewne Państwo, że najważniejszym w żywieniu jest urozmaicenie. Ale wiecie też, że jak w każdej grupie produktów spożywczych, tak i wśród zbóż glutenowych wyróżnić można te gatunki, które odznaczają się niezwykle wysoką wartością odżywczą. Niezaprzeczalnie należą do nich jęczmień, owies, ale też pełnoziarnista pszenica, zwłaszcza z pradawnych odmian oraz żyto. Wartość odżywcza produktów zbożowych jest ściśle uzależniona od stopnia ich oczyszczenia i stopnia przetworzenia. O tym, które produkty zbożowe glutenowe warto zakupić, pisaliśmy w zakładce Zakupy, TUTAJ.
Wartość odżywcza ziaren wybranych zbóż glutenowych lub produktów z nich otrzymanych. Podobna tabela dot. zbóż bezglutenowych TUTAJ
Warto jendak wiedzieć, że:
Pszenica jest wygodnym technologicznie składnikiem wielu dań, które zapewne pojawią się w diecie roczniaka i dziecka w drugim roku życia. Trudno przygotować kluseczki, pyzy, chałeczki drożdżowe, chleb, czy bułeczki bez mąki pszennej (orkisz, płaskurka, samopsza, czy zwykła pszenica). Dlatego proponujemy, aby Rodzic nie skupiał się na dostarczaniu niemowlęciu pszenicy, nawet w postaci kaszy manny pełnoziarnistej. Ten rodzaj zboża sam “wejdzie” do menu, nie trzeba o niego zabiegać.
Warto natomiast dbać o to, aby pod koniec pierwszego, ale też w drugim roku życia, śniadania dziecka opierały się głównie o ziarno z amarantusa, kasze z gryki, prosa, owsa i jęczmienia. Są to produkty najbardziej wartościowe, nieprzetworzone, dostarczające maksymalnych ilości odżywczych składników pokarmowych. W połączeniu z warzywem (lub owocem) oraz mlekiem mamy (lub źródłem białka zwierzęcego, np. mięsem, rybą, w przyszłości żółtkiem jaja) stanowią najlepszy rodzaj dania dla dynamicznie rozwijającego się organizmu.
Wprowadzamy nową strukturę dań zbożowych
PŁATKI, KASZE, ZIARNA – 11. m.ż.
Zgodnie z zasadą dotyczącą rozszerzania asortymentu konsystencji, w 11 m.ż. proponujemy żeby oprócz grudek w obiedzie, pojawiła się w menu dziecka nowa struktura posiłków zbożowych. O tym, gdzie można kupić zwykłe płatki, które sklepy/młyny posiadają w swej ofercie nieprzetworzone kasze, ziarna BIO, piszemy TUTAJ.
PŁATKI OWSIANE ZWYKŁE
Jako pierwsze zaproponujemy płatki owsiane. Ich struktura po właściwym ugotowaniu jest znacznie lepiej akceptowana przez niemowlęta niż kasze, czy cale ziarno amarantusa. Przepis na danie pt.: Płatki owsiane znajdziecie Państwo na osobnej stronie (link poniżej).
KASZE GRYCZANA NIEPALONA, JAGLANA, OWSIANA
Prawidłowo rozgotowując kasze wymienione w tytule uzyskamy produkt, który będzie wspaniałym drugim stopniem na drodze do najtrudniejszych faktur dań zbożowych. Poniżej znajdziecie Państwo przykładowe przepisy na danie składające się z kaszy gryczanej, warzyw, owoców.
ZIARNO AMARANTUSA, KASZA JĘCZMIENNA
Te produkty wymagają długiego gotowania, a potem dość długiego żucia, stąd włączenie ich do menu niemowlęcia proponujemy dopiero teraz.
Jak przyrządzić danie zbożowe w nowej formie
Właściwie sposób przygotowania płatków, czy kaszy niewiele różni się od sposobu w jaki przygotowywali Państwo do tej pory posiłki zbożowe. Jedyna różnica, to długość gotowania, i co z tym się wiąże częsty problem przypalania garnka.
Dużym ułatwieniem jest fakt, że niemowlętom podajemy kasze w postaci rozklejonej, “nawodnionej”, miękkiej, stąd lepiej użyć do gotowania więcej wody, niż mniej. Jeśli danie wyjdzie zbyt rzadkie, zawsze można zagęścić je poprzez dodanie przygotowanej na szybko łyżeczki mąki rozrobionej w odrobinie zimnej wody i króciutkie zagotowanie dania.
Dobrą metodą jest tez stosowanie garnka z podwójnym dnem (niestety trudno o taki, który wykonany byłby z wysokiej jakości stali) lub używanie dwóch garnków jednocześnie, tak jak poniżej przedstawiamy to na przykładzie gotowania płatków owsianych.
OGROMNIE PAŃSTWA NAMAWIAMY DO:
Odważnego łączenia zarówno zbóż, jak i warzyw i owoców. Urozmaicenie w obrębie grypy produktów zawsze ma swoją wartość. Stąd kiedy przygotowujecie danie połączcie w nim płatki owsiane z ziarnem amarantusa, kaszą gryczaną, jęczmienną, czy jaglaną. Może warto, tak, jak w przypadku miksu z mąk (TUTAJ), przygotować sobie mieszankę kasz?
Nie bójcie się łączyć zbóż z buraczkiem, brokułem, pomidorem, porem i każdym warzywem, które przyjdzie Wam na myśl. Do tego samego dania może trafić jabłko, borówka, czy gruszka, a na koniec można wgnieść kawałeczek banana. Możliwości są nieskończone.
PAMIĘTAJMY, ŻE:
Zboże plus warzywo/owoc to bardzo cenny posiłek, ale kiedy uzupełnimy go białkiem pochodzącym z produktów odzwierzęcych, jego wartość odżywcza dodatkowo wzrośnie. Wszystkie braki, które dotyczą produktów roślinnych uzupełni dodatek mięsa, jaja, ryby. Podobny efekt uzyskamy podając niemowlęciu mleko z piersi Mamy.
PRZEPISY NA PRZYKŁADOWE DANIA ZBOŻOWE
Dla chętnych dzieci - kawałki do rączki
Zgodnie z zasadą STOPNIOWEGO rozszerzania asortymentu konsystencji, pod koniec 1. r.ż. w menu niemowlęcia pojawiają się kawałki. Niektóre dzieci trudno wręcz powstrzymać przed samodzielnym wkładaniem sobie porcji pożywienia do buzi (często nawet zbyt dużych), inne nie są zainteresowane samodzielnością w tym obszarze. I jedna, i druga sytuacja jest w tym wieku jak najbardziej normalna. Pamiętajmy, że dla niemowlęcia gryzak, zabawka, pulpecik, czy ziemniak – nie mają większych różnic. Trudno też wytłumaczyć dziecku, czym dane przedmioty-produkty się różnią. Ważnym jest natomiast, żeby pozwolić mu zdobyć wiedzę i doświadczenie w swoim, właściwym czasie.
Jestem przekonana, że nie muszę przekonywać Państwa, że w dalszym ciągu to Rodzic decyduje CO dziecko zje. To on, opiekun odpowiedzialny jest za właściwe odżywienie niemowlęcia, które z kolei bezpośrednio wpływa na rozwój dziecka. Stąd podczas posiłku, obok dziecka zawsze siedzi rodzic, który swoją pomysłowością zakorzenioną w Miłości i dbałości tworzy z dzieckiem wspaniały “Karmiący duet”.
UCZYMY SIĘ ODDZIELAĆ KĘSY
Oprócz proponowanych kawałków, wspaniale jest też podawać niemowlęciu np. banana, ugotowaną do miękkości marchewkę, czy ziemniaka z własnej dłoni. Rodzic czuwa, żeby do buzi trafiała niewielka porcja, którą dziecko oddziela dziąsłami lub ząbkami w formie kęsów.
Początkowo bardzo często niemowlę wypluwa odgryziony kęs. Jest to normalna sytuacja. Umiejętność gryzienia i żucia nabywana jest do ukończenia 24. m.ż.!
JAKIE KAWAŁKI
Literatura sugeruje, aby pierwsze cząstki podawać w kształcie palca Rodzica. Mięciutkie, ugotowane warzywa, np. marchew, ziemniak, banan, różyczka brokułu, fasolka szparagowa – to tylko niektóre propozycje. Wspaniale też sprawdzają się warzywa skrobiowe typu ziemniak, batat, które są lepkie, stąd łatwe do utrzymania w rączce. Dość trudnym kształtem dla dziecka są cienkie plasterki i długie wiórki.
Praktyka podpowiada, że każdy wygodny do schwycenia kształt cząstki sprawdza się wyśmienicie, pod warunkiem zgodny niemowlęcia na taką formę posiłku. Na prezentowanym talerzu wszystkie warzywa są ugotowane do miękkości, a mięsko podane w postaci podzielonego pulpecika.
TO JEST WAŻNE!
Pamiętajmy, żeby nie podawać niemowlęciu produktów o drobnych kulistych kształtach (winogrona, borówki) oraz kruchych (surowa marchew, twarde jabłko), które łatwo samoistnie dzielą się na drobne cząstki, przez co mogą być przyczyną niebezpiecznego zadławienia.
NUDA NA TALERZU, CZY NA PEWNO?
Wielu Rodziców martwi “nuda” na talerzu ich dziecka. Instagramowe opowieści sprzyjają wytwarzaniu poczucia winy. Zabierają Rodzicom pewność siebie i powodują, że powstaje w nich niepokój.
GITUJĘ CIAGLE TO SAMO. CZY TO JEST WŁAŚCIWE?
Chcemy zapewnić Państwa, że to, co Was martwi nie ma to nic wspólnego z jakością żywienia dziecka, ani z jego odczuciami. Pozwolę sobie nawet na stwierdzenie, że być może nigdy już w przyszłości dieta Państwa dziecka nie będzie aż tak urozmaicona. Niemowlę w okolicach 12 m.ż. spożywa posiłki przygotowane na bazie wielu gatunków najcenniejszych zbóż, mięs. Korzysta z bogatego asortymentu warzyw, owoców.
Badania sposobu odżywiania się starszych dzieci dają smutne wyniki. Zamiast kasz z gryki, amarantusa, jęczmienia, prosa dzieci zjadają oczyszczoną pszenicę w chlebie, bułkach i drożdżówkach. Zamiast ziemniaków, to oczyszczony ryż i “szybki” makaron tworzą dania obiadowe. Płatki owsiane, te zwykłe, nieprzetworzone wyparte zostają przez produkty ekstrudowane i ekspandowane, zwane płatkami śniadaniowymi, a bogaty asortyment warzyw zastąpiony tzw. keczupem.
WSZYTSKO BEZ SMAKU, MDŁE?
A jeśli martwi Państwa brak intensywnych smaków, to zapewniam, że im prostsze dania otrzymuje niemowlę, tym mniej wybiórcze będą jego preferencje smakowe. Nie ma nic cenniejszego, niż umiejętność odczuwania naturalnego smaku ziemniaka, buraczka, i innych “czystych”, zwykłych produktów z upraw i hodowli.
Niemowlę, dla którego podstawowym daniem jest bezsolna, niesłodka kaszka, pozbawiony przypraw obiad, czy też gotowane warzywa z dodatkiem mąki gryczanej, czy ziemistej w smaku mąki z amarantusa – nigdy w przyszłości nie pogardzi zwykłym daniem, a tym bardziej pełnym smaku i aromatu wykwintnym posiłkiem.
Inaczej dzieje się w sytuacji, w której niemowlę otrzymuje posiłki pełne smaków pochodzących:
- ze związków powstających podczas pieczenia (tzw zw. Maillarda w gofrach, placuszkach, naleśnikach), czy też
- z suszonych przypraw,
- z dodatku suszonych owoców (np. daktyli), czy cukru.
Dzieci odżywiane posiłkami bogatymi w mocne smaki, z dużym prawdopodobieństwem odrzucą w niedalekiej przyszłości posiłki proste, nie ubogacone, typu ziemniaki, naturalny jogurt, proste gotowane warzywa, czy mięso.
PAMIĘTAJMY!
Urozmaicenie ma dotyczyć rodzajów produktów tworzących danie, a nie formy jego przyrządzenia.
Kluski, makarony, pyzy,
czyli urozmaicenie struktur dań z zachowaniem bezpiecznych metod przyrządzenia posiłku
PIECZYWO, CZY POTRZEBNE NIEMOWLĘCIU
Myślę, że dobrze jest wiedzieć, że nie warto spieszyć się z podawaniem pieczywa. Zawsze w żywieniu niemowląt najwartościowszym jest ten produkt, który jest prosty, jak najmniej przetworzony. O tym, Państwo zapewne już wiecie.
Niemowlęta wg dokumentów naukowych powinny otrzymywać zboża w postaci gotowanych mąk i kasz, bo tylko taka obróbka termiczna jest źródłem najlepiej przyswajalnych składników odżywczych. Więc zupki z dodatkiem zbóż, deserki złożone z różnych mąk i owocu – to dania lekkostrawne, idealne dla wciąż dojrzewającego układu trawiennego.
Pieczenie, czyli obróbka termiczna związana z wysoką temperaturą niszczy część ważnych składników (np. wielonienasycone kwasy tłuszczowe obecne w zbożach), doprowadza do rozkładu, utlenienia wielu biologicznie czynnych substancji (witamin, enzymów), prowadzi do wytworzenia np. akryloamidu, i innych substancji, które są efektem reakcji Maillarda. Takie rzeczy dzieją się przede wszystkim w skórce i pod nią (widać to po kolorze zewnętrznej warstwy bochenka).
Więc jeśli zdecydujecie Drogie Mamy, że chcecie podać Waszemu niemowlęciu chlebek, to zdecydowanie ze środka, czyli z miejsca, do którego nie dotarła tak wysoka temperatura, jak do brzegowych części wypieku. No i oczywiście ze składem typu: mąka, woda, drożdże i nic poza tym.
No, i jak zawsze zachęcamy żeby pamiętać, że na wszystko przyjdzie czas. Na wszystko przyjdzie gotowość.
Poniżej dwa przepisy na chlebek, dla NIEMAl-Roczniaka
ZAPRASZAMY CIĘ RÓWNIEŻ
DO INNYCH TREŚCI:
Adiel.pl jest platformą internetową, która umożliwia Użytkownikom skorzystanie z usług o charakterze medycznym świadczonych przez specjalistów w dziedzinie. Dzięki korzystaniu z adiel.pl Użytkownicy mogą uzyskać porady pozwalające na wprowadzenie i przestrzeganie zasad zbilansowanego i zdrowego odżywiania. Usługi świadczone przez nas nie zastępują konsultacji z lekarzem i właściwych badań diagnostycznych oraz nie mogą być traktowane jako podstawa do stosowania jakichkolwiek produktów leczniczych czy metod terapii i leczenia.